ساماندهی و تثبیت سواحل رودخانه با استفاده از مدل ریاضی (مطالعۀ موردی؛ رودخانۀ زهره)

مطالعات ریخت‌شناسی دارای اهمیت ویژه‌ای در ساماندهی رودخانه و تعیین حریم و بستر رودخانه می‌باشد. عوامل متعدد هیدرولیکی باعث می‌شود که پدیده آبشستگی درمحل سازه‌های آبی که در ساحل رودخانه‌ها احداث می‌شوند، تشدید شود. فرسایش دیواره ساحلی رودخانه توسط آب از جمله پدیده‌های شناخته شده و بسیار شایع در رودخانه‌های استان خوزستان است. در این راستا اجرای عملیات حفاظتی و تثبیت دیواره‌های کناری رودخانه بسیار ضرورت دارد. در این تحقیق در نظر است با شبیه‌سازی و مقایسه روش‌های گوناگون حفاظت سواحل برترین روش جهت تثبیت ساحل را بر مبنای منطقه مورد مطالعه بدست آوریم. به همین منظور بازه‌ای از رودخانه زهره به طول 60 کیلومتر به عنوان منطقۀ مدل با حضور سازه‌های حفاظت سواحل مورد مطالعه قرار گرفت. روش‌های ساماندهی تحقیق شامل احداث آبشکن، پوشش سنگچین، احداث دیواره بتنی، پوشش گیاهی، گوره و صفحات مستغرق می باشد. در ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی، رودخانه بر روی نرم افزار ArcView مدل گردید و نتایج حاصل از آن جهت افزودن شرایط هیدرولیکی، وارد نرم افزار HEC-RAS گردید و پارامترهای مختلف جریان در شرایط وجود روش‌های ساماندهی با وضع موجود رودخانه مقایسه گردید. در نهایت گزینه آب شکن- گوره با کاهش 5/13 درصدی تنش برشی نسبت به شرایط موجود که دلیلی بر کاهش فرسایش در سواحل رودخانه می‌باشد به عنوان روش برتر از نظر هیدرولیکی از بین روش‌های مذکور در بازه مورد نظر انتخاب و معرفی شد.